Antik çağların ve yazın dünyasının en ünlü ozanlarından biri olan ve MÖ 850-750 yılları arasında yaşadığı kabul edilen Homeros, Batı Anadolu’lu yani Ege’li ve Smyrna’lıdır.
Homeros’un yazdığı İlyada ve Odysseia adlı eserlerinde sözünü ettiği Anadolu’lu kahramanları sırayla tanıtmaya devam edeceğiz. Bu sayımızda Niobe var. Kullanılan resimler arkeografik kolaj üslubunda yapılmış olan, orijinallerdir.
NİOBE
…
Güzel saçlı Niobe’nin de yemek geldi aklına,
Oysa on iki çocuğu ölmüştü sarayında, altı kız, altı erkek oğlu.
Apollon öfkelenmişti Niobe’ye
Öldürmüştü oğullarını gümüş yayıyla.
Kızlarını da okçu Artemis öldürmüştü.
Niobe, güzel yanaklı Leto ile bir tutuyordu kendini,
Diyordu ki: “Leto iki çocuk doğurdu, bense bir düzüne.”
İki kişi, Apolon’la Artemis öldürdü hepsini..
Ölüler yatıp kaldılar kanlar içinde
Kimsecikler yoktu onları gömecek,
Herkesi taşa çevirmişti Kronosoğlu.
Göklü tanrılar gömdü ölülerini onuncu günü.
İşte o yemek geldi Niobe’nin aklına
Gözyaşı dökmekten yorgun düşmüştü.
Bugün Sipylos kayalarında ıssız doruklarında
Akhelos Irmağı kıyılarında oynaşan su perilerinin
Yatakları var derler ya, işte oralarda,
Tanrı buyruğuyla taş olmuştur Niobe,
Yüreğine sindirir durur acılarını.
(Homeros, İlyada XXIV. 603)
Ozan Homeros’un dizelerinde sözünü ettiği Niobe, Kral Tantalos ile Paktolos Irmağı tanrısının kızı Eurnassa’dan Sipylos Dağı’nın eteklerindeki Tantalis Kenti’nde doğdu. Pelops adında bir erkek kardeşi vardı. Niobe, büyüyüp evlenme çağına geldiğinde Zeus ile Thebai Kralı Nykteus’un kızından doğan Amphion ile evlendi.
Niobe’nin en yakın arkadaşı Leto da Zeus birlikte oldu ve tanrı Apollon ile tanrıça Artemis’i uzun mücadeleler sonucu doğurdu. O zamana kadar da Niobe’nin on iki çocuğu olmuştu. Antik kaynaklar erkek çocukların ismini şöyle sıralar: Eupinytos, Sipylos, İsmenos, Amyklas, Agenor, Phaidimos. Kızların ise: Ethodaia ya da Neaira, Kleodoksa, Astyokhe, Pelopia, Meliboia ve Ogygia oldukları belirtilir.
Sonuçta Niobe’nin çok sayıda çocuğu olmuştur. Niobe, bunu övünç kaynağı yaparak sağda solda, ”Leto iki çocuk doğurana kadar ben bir sürü çocuk doğurdum” diye ileri geri konuşmaya başladı. Üstüne üstlük bu da yetmezmiş gibi bir de Thebai halkına kendisine tapmalarını buyurdu.
Leto, bu sözlerden çok alındı ve üzüntüsünü çocukları Apollon ile Artemis’e söyledi. Onlar da analarının acısı hafiflesin diye acımasızca bir yola başvurup Niobe’nin tüm çocuklarını öldürmeye karar verdiler. Bir gün öğle zamanı dağda avlanan oğlanları Apollon oklayarak öldürdü. Kızlar eve dönmeyen kardeşlerini aramaya çıkınca bu kez de gece Artemis onları avladı.
Olanları duyan Niobe çılgına döndü. O denli çok ağladı, sızladı ki acısını hafifletmek isteyen Zeus onu bir kayaya dönüştürdü.
Bu kıyımdan yaralı biçimde kaçarak kurtulan Amylas adlı erkek çocuk ile kız kardeşi Meliboia birlikte Argos’a kaçtılar. Orada tanrıça Leto adına bir tapınak yaptırdılar. Meliboia kardeşleri öldürülürken korkudan rengi uçtuğu için Khloris “solgun” lakabını aldı.
Günümüzde Manisa’da Sipylos ulusal parkına çıkan yol üzerinde halkın “Yedi Kızlar” adını verdiği yerde taş biçimine gelen Niobe’nin gözyaşları hala akmaya devam etmektedir.
